Ürün Yaşam Eğrisi Nedir?

Değişen ve gelişen dünya, dijitalleşmenin hızlanması gibi faktörler ticari firmaların rekabetini artırmaktadır. Özellikle online satış sisteminde yer alan fiyat rekabeti firmaların sürekli gelişmesini zorunlu kılmaktadır. Bir ürünün piyasadaki rakiplerinin artması ya da bir fayda sağlamamaya başlaması o ürünün ürün yaşam eğrisi kapsamında piyasadan yok olmasına sebep olmaktadır.

Ürün Yaşam Eğrisi Tanımı

Ürün yaşam eğrisi nedir dediğimizde bir ürünün pazara sunulmasından başlayıp, pazardan çekilmesine kadar yaşanan evrelerden oluşan bir döngüdür. Bir ürünün pazardaki konumunu sürdürmek için geliştirilen stratejiler ve ortaya konan çalışmalara ise ürün yaşam eğrisi yönetimi adı verilmektedir.

Ürün Yaşam Eğrisi (Product Life Cycle) Özellikleri

• Ürün yaşam döngüsü, bir ürünün pazara sunulmasından raflardan çıkarılıncaya kadar geçen süredir.
• 4 evreden oluşmaktadır. Bunlar; giriş, büyüme, olgunluk ve düşüş dönemidir.
• Ürün yaşam eğrisi aşamaları ürün ile ilgili; üretim, tanıtım, pazarlama, fiyatlandırma, maliyet alanında pek çok geliştirme ve stratejiler barındırır.
• Ürün yaşam döngüsü pazardaki rekabete göre şekil alan dinamik bir sürecin getirisidir.
• Ürün yaşam döngüsü içerisindeki ürünler genellikle sınırlı bir ömre sahiptir.
• Ürün yaşam döngüsü süreç boyunca fırsat ve tehditleri içinde barındırır.
• Döngü boyunca ürünlerin satın almaya teşviki için; tanıtım, geliştirme, pazarlama alanında çalışmaların yapılması gerekir.

İlginizi Çekebilir; İşinizi E-ticarete Taşımanız için 9 Önemli Neden

Ürün Yaşam Eğrisi Aşamaları Nelerdir?

Bir ürünün yaşam döngüsü dört aşamaya ayrılmaktadır. Bu aşamalar bir ürünün hangi aşamada geliştirmeye ve yeniliğe ihtiyaç duyduğu konusunda firmalara yol gösterici olmaktadır.

Ürün Yaşam eğrisi aşamaları

• Ürünün pazara giriş dönemi
• Ürünün gelişme – büyüme dönemi
• Ürünün olgunluk dönemi
• Ürünün düşüşe geçmesi

Giriş dönemi: Ürün yaşam eğrisi aşamalarının giriş döneminde ürünün tanıtımı, tüketicilere olan faydaları ve özelliklerinden bahsedilir. Bu aşama daha çok pazarlama çalışmalarıyla ilişkilidir ve pazarlama bütçeleriyle ürünün tüketicilere duyurulma sürecidir. Bu aşamada tanıtım ve kampanya süreci daha çok yeni bir üründen haberdar etmeye yönelik olarak gerçekleşir.
Ürün giriş döneminin özellikleri

• Ürünün marka çalışmalarının yapılması
• Fiyat belirlenmesi (Pazara giriş döneminde ürünün fiyatı düşük tutularak müşteri çekilmeye çalışılır.)
• Ürünün piyasada tanıtımı ve dağıtılma sürecinin planlanması
• Ürüne karşı farkındalık oluşturulması
• Ürüne talep ve teşvik oluşturulması

Gelişme ve büyüme dönemi: Ürün piyasaya girdikten sonra başarılı olduğunda ürün yaşam eğrisi döngüsünde gelişim ve büyüme dönemine geçer. Gelişme ve büyüme dönemi ürüne olan talep ve ilgiye göre şekillenen bir süreçtir.

Gelişme ve büyüme dönemi özellikleri

• Daha geniş bir kitleye odaklanılması
• Kalitenin korunarak geliştirilmesi
• Tamamlayıcı ürünlerle ürünün desteklenmesi
• Fiyatlandırmanın korunması
• Karlılığının artırılması
• Marka ve ürün bilincinin artırılması
• Üretim maliyetlerinin düşürülmesi
• Satış hacimlerinin artırılması

Ürünün olgunluk dönemi: Üretim ve pazarlama maliyetlerinden sonra karlılık döneminin yaşandığı süreç olgunluk dönemi olarak adlandırılır.
Olgunluk döneminin özellikleri

• Ürünün güçlü özelliklerinin öne çıkarılması
• Ürünün rakiplerden farklı özelliklerinin öne çıkarılması
• Rekabet ortamında korunmak için fiyat düşürülmesi
• Pazarlama politikalarının geliştirilmesi
• Ürün çeşitlendirilmesine gidilmesi
• Karlılığın azalması

Ürünün düşüş dönemi: Ürünün rekabete girerek pazardaki payını kaybetmesi ve piyasadan çekilmesiyle var olan bir aşamadır.
Düşüş döneminin özellikleri

• Maliyetlerin artarak karlılığının önünü kapatması
• Ürünlerin üretiminin durdurulması
• Satış hacimlerinin azalması
• Fiyat düşürmelerin artması
• Rekabetin yüksek olması

İlgili İçerik; E-ticarette Ürün Fiyatlandırma Stratejileri

Ürün-Yaşam Eğrisi Evresi Nasıl Anlaşılır?

Ürünlerin ürün yaşam sürecinde hangi evrede olduklarını anlamanın belirli bir yolu olmasa da yukarıda saydığımız özelliklerden yola çıkarak ürün hakkında yapılan gözlemler sonucunda çıkarımlarda bulunmak mümkündür.

Satış hacimleri, maliyetler, ürüne olan talep ürün yaşam eğrisi nedir konusunda fikir vermektedir. Örneğin; giriş döneminde bir ürünün satış hacmi düşük olacağı gibi yatırım maliyetleri yüksek, karlılığı ise düşük olacaktır. Rekabet oranı ise oldukça düşük olacaktır.

Gelişme ve olgunluk dönemine bakıldığında satış hacimleri ve karlılık yükseleceği gibi yatırım maliyetleri ise azalacaktır. Rekabet ortamı ise orta durumdadır. Düşüş dönemine bakıldığında ise rekabet maksimum düzeyde artacağı gibi satış hacimleri ve kar oranları düşecektir.

Ürün Yaşam Eğrisinin Firmalar için Önemi Nedir?

Ürün yaşam eğrisi aşamaları bir ürün pazara başarıyla sunulduğunda fiyatlandırma çalışmalarıyla rekabette öne geçer ve rekabetten etkilenmez. Ürün yaşam eğrisi aşamalarının 4 aşamasını da başarıyla yöneten firmalar pazardaki paylarını artırabilir ve karlılık sağlayabilmektedir. Bazı başarısızlık durumlarında ise ürünler piyasadan tamamen kalkabildiği gibi farklı formlarda geliştirmeler söz konusu olabilmektedir.

Ticaretin olmazsa olmazı ürünler canlıya benzetilebilir. Çünkü ürünlerin hitap ettiği pazarda bir doğma, büyüme ve yok olma süreçleri vardır. Bir ürünün pazara girişinden düşüş sürecine kadar yaşadığı süreçler firmalara ürün ile ilgili bilgiler vermektedir.

Bir ürün, üretiminden pazardaki var oluşuna kadar birçok aşama ve süreçten geçmektedir. Firmalar ise bu ürün yaşam döngüsü boyunca birtakım stratejilerle ürünün pazardaki konumunu yönetmektedir. Ürün yaşam eğrisi ürünün döngüsünü anlatan bir terim olarak e-ticaret sektöründe de önemli bir role sahiptir.
Ürün yaşam aşamalarının firmalara avantaj sağladığı konular

• Ürünün reklam zamanlaması
• Ürünün üretimi hakkında ipuçları
• Ürünün geliştirilme ihtiyaçları
• Üründen elde edilen kar-zarar maliyeti
• Ürünün pazarlama faaliyetleri
• Ürünün piyasadan çekilmesi
• Ürünün başka bir ürüne dönüştürülmesi

İlgili İçerik; E-ticarete Yeni Başlayanlara Pazarlama Önerileri

Her Ürün, Ürün Yaşam Eğrisine Girer mi?

Ürün yaşam eğrisi kavramından her ürün için bahsetmek elbette mümkün değildir. Yıllardan beri pazarda olup istikrarlı satışlarla devam eden ürünler mevcuttur. Ürünün özelliğine, amacına, faydasına göre bu evrelerin var olması ya da süreçleri değişmektedir. Gıda ürünlerinde, temel ihtiyaçlarda yıllardır piyasada olan, satış hacmini azaltmayan ve pazarda varlığını sürdürmeyi başaran çok sayıda ürün bulunmaktadır. Bu nedenle ürün yaşam eğrisi evreleri her ürün için geçerli olmamaktadır.

Ürün Yaşam Eğrisi Örnekleri Nelerdir?

Ürün yaşam eğrisi ekonomik, sosyal, kültürel birçok faktörden etkilenerek şekillenen bir kavramdır. Ürün yaşam eğrisine giren ve yok olup giden pek çok ürün örneği mevcuttur. Ürün yaşam eğrisi örnekleri olarak teknolojik gelişmeler ışığında tüplü televizyonların yerini led TV’lere bırakması, DVD, mp3 gibi cihazların yerini dijital platformlara bırakması gösterilebilir.

Bir Ürünü Düşüşten Kurtarmak için Neler Yapılmalıdır?

Bir ürünün ürün yaşam eğrisi evrelerindeki gelişme ve olgunluk süreçlerini uzatmak firmaların elindedir. Ürünü doğru analiz ederek yapılacak girişimler ve stratejiler ile bir ürünü düşüş sürecinden yeniden büyüme sürecine getirmek mümkündür.

Firmalar özellikle sektörlerindeki gelişmeleri yakından takip etmelidir. Teknolojik ve dijital yenilikler ürün ve markalara kanalize edilmelidir. Tüketiciye ürünü ulaştırmanın alternatif yolları aranmalıdır.

Örneğin ürünlerini sadece fiziki mağazada tüketiciye ulaştıran bir ticari firma ürünlerinin satış hacmini artırmak ve online’daki milyonlarca kişiye ulaşmak için hemen e-ticarete başlamalıdır.

İlgili İçerik; İnternetten Satış Nasıl Yapılır? Bilmeniz Gerekenler (2021 Yeni)

İlgili İçerik; İnternetten Satılacak Ürün Tavsiyeleri

Ürün Yaşam Eğrisi E-ticarette Neden Önemlidir?

Ürün yaşam eğrisinin aşamaları rekabetin yüksek olduğu ortamlarda ürünlerin yok olma olasılığını artıran bir durumdur. Özellikle milyonlarca ürünün sergilendiği e-ticarette ürünlerin gelişme ve olgunluk dönemlerinin uzun tutularak karlılığının artırılması oldukça önemlidir.

Rakiplerin arasından sıyrılmak isteyen e-ticaret sitelerinin ürün ve hizmetlerini en iyi şekilde tüketicilere sunması ve kaliteden ödün vermemeleri gerekmektedir. Öte yandan e-ticaret firmalarının pazarı ve yenilikleri yakından takip ederek fiyat politikalarını doğru planlaması önemlidir.