Envanter Nedir?

Sektörünüzden ve firmanızın ne kadar büyük ya da küçük olduğundan bağımsız olarak, bir iş hakkıyla ve tam zamanında yapmak istiyorsanız elinizde yeterli stok bulunduğundan emin olmak ve bir eksiklik olduğunda tespit etmek için envanter yönetimi uygularsınız.

"Envanter Nedir? Başarılı Envanter Yönetimi İçin İpuçları” konusunu işleyeceğimiz bu içeriğimizde, envanter ne demek sorusuna yanıt verirken, envanter yönetimi ve aralıklı envanter yönetimi konularını işleyecek ve ipuçları vereceğiz.

Envanter Ne Demek?

Envanter, bir şirketin üretimde kullandığı veya sattığı kalemlerin, bileşen parçalarının ve hammaddelerin muhasebesidir.

"Envanter" fiili, öğeleri sayma veya listeleme eylemini ifade eder. Bir muhasebe terimi olarak envanter ne demek sorusuna; çeşitli üretim aşamalarındaki tüm stokları ifade eder ve dönen bir varlıktır cevabını verebiliriz. Stok tutarak, hem perakendeciler hem de üreticiler ürün satmaya veya üretmeye devam edebilir. Envanter çoğu şirket için önemli bir varlıktır. Bununla birlikte, envanter bilançoda bir varlık iken, çok fazla envanter pratik bir yükümlülük haline gelebilir.

Envanter Yönetimi Nedir?

Envanter yönetimi, firmaların ihtiyaç duyduğu hammaddeleri sipariş etmesini, gelen ürünleri depolamasını ve üretimde kullanmasını kapsayan süreci ifade etmektedir.Karmaşık tedarik zincirleri ve üretim süreçleri olan şirketler için stok fazlalığı ve kıtlığı risklerini dengelemek özellikle zordur. Bu dengeleri elde etmek için firmalar envanter yönetimi için iki ana yöntem geliştirdiler: tam zamanında ve malzeme ihtiyaç planlaması envanteri.

Envanter Yönetimi Nasıl Çalışır?

Bir şirketin envanteri, en değerli varlıklarından biridir. Perakende, imalat, yemek servisi ve diğer envanter yoğun sektörlerde, bir şirketin girdileri ve bitmiş ürünleri işinin özüdür. Gerektiği zaman ve yerde envanter sıkıntısı son derece zararlı olabilir.

Aynı zamanda envanter bir yükümlülük olarak da düşünülebilir (eğer muhasebe anlamında değilse). Büyük bir envanter, bozulma, hırsızlık, hasar veya talepte kayma riski taşır.

Bu nedenlerle envanter yönetimi her büyüklükteki işletme için önemlidir. Envanterin ne zaman yeniden stoklanacağını, ne kadar satın alınacağını veya üretileceğini, hangi fiyatın ödeneceğini - ayrıca ne zaman ve hangi fiyattan satılacağını bilmek, oldukça aniden karmaşık bir süreç haline gelebilir. Küçük işletmeler genellikle stokları manuel olarak takip edecek ve Excel formüllerini kullanarak yeniden sipariş noktalarını ve miktarlarını belirleyecektir. Daha büyük işletmeler, özel kurumsal kaynak planlama yazılımını kullanırlar.. En büyük şirketler, hizmet olarak yüksek düzeyde özelleştirilmiş yazılım uygulamalara ihtiyaç duymaktadır.

Uygun envanter yönetimi stratejileri sektöre göre değişir. Bir petrol deposu, büyük miktarda envanteri uzun süreler boyunca depolayabilir ve bu da talebin artmasını beklemesine izin verir. Petrol depolamak pahalı ve riskli olsa da envanterin bozulma veya modası geçme riski yoktur. Örneğin, 2019 takvimleri veya hızlı moda ürünleri gibi, bozulabilir mallar veya talebin zamana duyarlı olduğu ürünlerle uğraşan işletmeler için envantere bakmak bir seçenek değildir ve siparişlerin zamanlamasını veya miktarlarını yanlış değerlendirmek maliyetli olabilir.

Envanter yönetimi, hammadde, işleme, satış ve stok adımlarının tüm yönetimini kapsamaktadır. Karmaşık tedarik zincirleri ve üretim süreçleri olan şirketler için stok fazlalığı ve kıtlığı risklerini dengelemek özellikle zordur.

Envanter Yönetiminde İzlenecek Adımlar

Stok Muhasebesi

Bir şirket tipik olarak bitmiş ürünlerini kısa bir süre içinde, tipik olarak bir yıl içinde satmayı amaçladığı için, envanter, dönen bir varlığı temsil eder. Şirketler tipik olarak, gerçek zamanlı envanter seviyelerini takip edebilen gelişmiş envanter yönetim sistemlerine sahiptir. Envanter genel olarak 4 ayrı başlıkta kayıt altına alınır. Bu başlıklar ise şöyledir:

• Hammaddeler
• Süreçte kullanılanlar
• Bitmiş mallar
• Mallar

Hammaddeler, bir firmanın üretim sürecini başlatmak için tedarik ettiği tüm malzemeleri fade etmektedir. Bu malzemeler, bir şirketin onları satışa hazır bir ürüne dönüştürmeden önce envanter çalışmasından geçmelidir.

Süreçte kullanılanlar, bitmiş bir ürüne dönüştürülme sürecindeki hammaddeleri temsil eder. Bitmiş mallar, bir şirketin müşterilerine satılmaya hazır tamamlanmış ürünlerdir. Mal ise bir şirketin gelecekteki yeniden satış için bir tedarikçiden satın aldığı bitmiş ürünleri anlatmak için kullanılır.

Envanter Yönetim Yöntemleri

Analiz edilen iş veya ürün türüne bağlı olarak, bir şirket çeşitli envanter yönetimi yöntemleri kullanacaktır. Bu yönetim yöntemlerinden bazıları tam zamanında üretim, malzeme ihtiyaç planlaması, ekonomik sipariş miktarı ve envanter gün satışlarını içerir.

Anında Yönetim

Tam zamanında (JIT) üretim, 1960'larda ve 1970'lerde Japonya'da ortaya çıkmıştır. Anında yönetim adıyla bilinen bu envanter yönetimi ilkesine göre, firmalar stoksuz çalışır ve yalnızca üretim yapacağı kadar envanter temin eder. Üretim ve satış için kullanılmayacak envanter daha sonra kullanılmak üzere alıp bekletilmez. Bu yaklaşım, depolama ve sigorta maliyetlerinin yanı sıra fazla envanteri tasfiye etme veya elden çıkarma maliyetlerini de azaltır.

Tam zamanında envanter yönetimi riskli olabilir. Talep beklenmedik bir şekilde yükselirse, üretici bu talebi karşılamak için ihtiyaç duyduğu envanteri sağlayamayabilir, bu da müşteriler nezdinde itibarını zedeleyebilir ve işi rakiplere doğru yönlendirebilir. En küçük gecikmeler bile sorunlu olabilir; satın alınan herhangi bir ürün "tam zamanında" gelmezse ciddi sorunlar yaşanabilir.

Malzeme İhtiyaç Planlaması

Malzeme ihtiyaç planlaması envanter yönetimi yöntemi, satış tahminine bağlıdır; bu, üreticilerin envanter ihtiyaçlarının doğru bir şekilde planlanmasını sağlamak ve bu ihtiyaçları malzeme tedarikçileriyle zamanında iletebilmek için doğru satış kayıtlarına sahip olması gerektiği anlamına gelir. Örneğin, malzeme ihtiyaç planlaması envanter sistemi kullanan bir kayak üreticisi plastik, fiberglas, ahşap ve alüminyum gibi malzemelerin tahmini siparişlere göre stokta olmasını sağlayabilir. Satışları doğru bir şekilde tahmin edememek ve envanter alımlarını planlayamamak, bir üreticinin siparişleri yerine getirilmesiyle sonuçlanır.

Ekonomik Sipariş Miktarı

Ekonomik sipariş miktarı modeli, stok yönetiminde, sabit tüketici talebi varsayılırken, stokunun toplam maliyetlerini azaltmak için bir şirketin her parti siparişiyle envanterine eklemesi gereken birim sayısını hesaplayarak kullanılır. Modeldeki envanter maliyetleri, elde tutma ve kurulum maliyetlerini içerir.

Ekonomik sipariş modeli, bir şirketin çok sık sipariş vermek zorunda kalmaması ve stokta fazla stok olmaması için parti başına doğru miktarda envanter sipariş edilmesini sağlamaya çalışır. Envanter stoklamanın getirdiği maliyet yükü ile envanter işleme maliyet yükü arasında paralellik vardır ve bu maliyet kalemlerinden her ikisi de en aza indirildiği takdirde toplam envanter maliyeti de indirilmiş olacağı fikri benimsenir.

Gün Envanter Satışı

Stokların gün satışları, bir şirketin devam etmekte olan mallar da dahil olmak üzere stoklarını satışa dönüştürmek için geçen gün cinsinden ortalama süreyi gösteren bir finansal orandır.

Gün Envanter satışı aynı zamanda ortalama stok yaşı, kalan stok gün sayısı, stoktaki gün sayısı, stoktaki satış günleri veya stok günleri olarak da bilinir ve birden çok şekilde yorumlanır. Envanterin nakite çevrilebileceği vade, aynı zamanda envanter stoğunun biteceği vadeyi de ifade etmektedir.

Aralıklı Envanter Yöntemi

Aralıklı envanter yöntemi ilkesinde, her satılan ürün için envanter kaydı oluşturulmaz da, bu işlem için belirli aralıklar belirlenir. Belirlenen dönemin sonunda satılmış olan ürünlerin maliyeti eldeki mal stoklarına bakılarak topluca kaydedilir.

İlgili İçerik; E-Ticarette Stok Yönetimi Nasıl Yapılır?

İlgili İçerik; Stoksuz Satış Nasıl Yapılır

İlgili İçerik; Stok Kontrolü ve Stok Kontrol Yöntemleri Nelerdir?

İlgili İçerik; Özel Günlerde Satışların Kesintiye Uğramaması İçin Stok Yönetimi