Vergi Dilimi Nedir? Vergi Dilimine Nasıl Girilir?

Vergi Dilimi, çalışan kişilerin harcadıkları emek karşılığında kazandıkları kazançlar üzerinden alınan vergi oranını belirleyen dilimlerdir. Orantılı bir tarife olan vergi dilimi, elde edilen gelirlerden yüzdelik vergi ödenmesini göstermektedir. Her yıl kişilerin kazançları baz alınarak vergi dilimleri belirlenir ve kişiler bu dilimlerde belirlenen oranlar üzerinden ödemelerini yapmaktadır.

2023 yılında toplanan vergi tutarı 4,5 trilyon TL’ye ulaşmıştır ve bu tutar ise bir önceki yıla oranla toplanan vergilerde %96 artış görüldüğünü göstermektedir. 2023 yılında toplanan Özel Tüketim Vergisi 441,2 Milyar TL tutarındayken Katma Değer Vergisi ise 1 Trilyon 455 milyar TL’ye ulaşmıştır.

Asgari ücretin belirlenmesiyle beraber her yıl değişen 2024 vergi dilimleri de 28 Aralık 2023 tarihinden beri geçerli olan 32413 sayılı Gelir Vergisi Kanun’da güncellenmiştir.

Vergi Dilimi Nedir? 2024 Vergi Dilimleri adlı bu yazımızda sizlere vergi, vergi türleri, vergi dilimleri hakkında bilgi vereceğiz. Siz de bu yazımızı inceleyebilir ve böylece vergi ödemek ve vergi hesaplaması hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Vergi Nedir?

Vergi, kişi ve kurumlar tarafından kamusal hizmetlerin devamını sağlamak amacıyla devlete ödenen paralardır.

Kişi ve kurumlar tarafından ödenen vergiler kamu hizmetlerinde, devlet ve kamu kuruluşlarının finansman ihtiyacını karşılamak için kullanılmaktadır ve vergiler her zaman devlet giderleri için kullanılır.

Vergi Türleri Nelerdir?

Türkiye’de vergi türleri, gelir vergisi, varlık vergileri ve harcama vergileri olarak 3’e ayrılmaktadır.

Vergi türleri içinde yer alan gelir vergisi, kurumlar vergisi ve şahsi gelir vergisi olarak ikiye ayrılırken harcama vergileri ise KDV, ÖTB, BMS ve damga vergisi olarak üçe ayrılmaktadır. Varlık vergileri ise MTV ve emlak vergisi olarak ikiye ayrılır.

Okumanızı Öneririz: Kurumlar Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?
 

Gelir Vergisi Nedir?

Gelir vergisi, kişi ve işletmelerin elde ettiği gelir üzerinden ödedikleri bir vergi türüdür. Gerçek kişilerin tabi olduğu gelir vergisi bir sene boyunca elde edilen kazançlar üzerinden verilmektedir.

Gelir vergisi kendi içerisinde şahsi gelir vergisi ve kurumlar vergisi olarak ikiye ayrılmaktadır.

Şahsi Gelir Vergisi Nedir?

Şahsi gelir vergisi, gerçek kişilerin kazançları üzerinden alınan vergi türüdür. Şahsi gelir vergisi hesaplanırken bir takvim yılındaki kazançlar ve iratlar ele alınır.

Kurumlar Vergisi Nedir?

Kurumlar vergisi, kazanç elde eden kurumların gelirleri üzerinden doğrudan ya da dolaylı bir şekilde alınan vergi türüdür. Bu nedenle gelir vergileri içerisinde yer alır. Kurumlar vergisi, şahsi gelir vergisi gibi oranlı bir tarife yapısı ile değil sabit oranlı tarife yapısıyla alınmaktadır.

2024 Gelir Vergisi Dilimleri

2024 vergi dilimleri ücretli çalışarak kazanç elde edenler ve ücret dışındaki gelirlerden kazanç elde edenler olarak iki farklı kategoride belirlenmiştir.

2024 yılında uygulanacak olan vergiler şirketlerin yıllık kazanç ve cirosu göz önünde bulundurularak hesaplanmaktadır. Örneğin; yıılık cirosu 60.000 TL olan bir işletme bu tutarın %15’ini devlete vergi olarak ödeyecektir. Ödemeler beyanname verilen ayın 26.gününe kadar ödenmektedir. İlk taksit mart ayı sonunda ödenirken ikinci taksit ise temmuz ayında ödenmektedir.

Genç Girişimciler İçin Vergi Dilimleri

29 yaşının altında olan ve ilk kez bir işletme sahibi olacak genç girişimciler de vergi ödeyecekler içerisinde yer almaktadır. Fakat genç girişimciler için vergi dilimleri 12 Mart 2023 tarihili Resmi Gazete’de yayınlanan kanuna göre değişmiştir.

Genç girişimciler için vergi muafiyeti, gelir vergisinin 2.dilimine göre belirlenmiştir. 150.000 TL’ye kadar olan gelirler için genç girişimciler gelir vergisinden muaf tutulmuştur. Kısacası genç girişimci vergi muafiyetine göre 150.000 TL üzerinde kazançları olanlar vergi ödeyecekler ve ödenecek olan vergi tutarı da kazanca göre belirlenecektir.

Gelir Vergisi Hesaplaması Yaparken Bilmeniz Gereken Kavramlar

Vergi dilimine göre gelir vergisi hesaplayacak olan kişi ve işletmelerin belirli kavramlar hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir. Bunlar:

• Brüt Maaş; İşverenler tarafından çalışanlara maaş olarak ödenen ücrettir. Brüt maaş, çalışanların bodrosunda görünen maaş tutarıdır ve içerisinde kesinti ve vergilerde bulunmaktadır.
• SGK İşçi Payı; SGK İşçi payı çalışanlar için SGK’ya ödenen katkı payıdır. Brüt ücret’in %14’ü alınarak hesaplanmaktadır.
• İşsizlik Sigortası Primi; sigortalı çalışan birinin brüt kazancı üzerinden %1 olarak yapılan ödemedir.
• Aylık Gelir Vergisi; Vergi matrahının %15 ile hesaplanmaya başlayan tutardır. Kamülatif vergi matrahı baz alındığında %20, %27 ve %35, %40 olarak değişiklik göstermesi mümkündür.

Gelir Vergisi Matrahı Nedir?

Gelir vergisi matrahı, bir işte çalışan ve kazanç sağlayan kişilerin brüt ücretleri üzerinden SGK işçi payı ve işsizlik sigortası payı kesintileri yapıldıktan sonra ortaya çıkan asıl gelire verilen isimdir. Gelir vergisi hesaplaması yapmadan önce kişilerin gelir vergisi matrahı tespit edilmektedir.

Okumanızı Öneririz: Basit Usulde Vergilendirme Nedir? Ne Kadar Ödenir?

Kümülatif Vergi Matrahı Nedir?

Kümülatif vergi matrahı, gelir vergisi matrağı üzerinden bir sonraki aya aktarılan maaşın toplamına verilen isimdir. Kümülatif vergi matrahı, çalışarak gelir sağlayan kişilerin vergi dilimini ve gelirlerinden kesilecek olan vergi oranını belirlemede oldukça önemlidir. Kümülatif Vergi Matrahı her zaman iş veren tarafından hesaplanmaktadır.

Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir elde edecek bir işte çalışan veya yan gelirleri olan kişilerin 2024 Gelir Vergisi Dilimlerine göre vergi ödemeleri gerekmektedir. Gelir vergisi hesaplaması yapılırken de brüt maaş, sgk işçi payı, işsizlik sigortası payı, vergi matrahı ve aylık gelir vergisi üzerinden hesaplama yapılır.

Örneğin: Aylık brüt maaşı 2000 TL olan bir kişi için gelir vergisi hesaplanırken brüt maaş, sgk işçi payı, işsizlik sigortası katkısı, gelir vergisi matrahı, gelir vergisi oranı göz önünde bulundurularak işlem yapılmaktadır.

• Brüt maaş üzerinden %14’lük bir ödeme SGK İşçi payı olarak ödenecektir. 20.000 TL brüt maaşı olan kişinin ödeyeceği SGK isçi payı, 2800 TL’dir.
• Brüt maaş üzerinden %1 oranında işsizlik sigortası payı ödenecektir. Bu tutar ise: 200 TL’dir.
• Gelir vergisi matrahının hesaplanması için brüt maaş üzerinden işsizlik sigortası payı ve SGK işçi payı düşülecektir. 20.000 – 2800-200=17.000 TL bu işçinin gelir vergisi matrahıdır.
• 17.000 TL’nin %15’i alındığında ise bu işçinin ödeyeceği gelir vergisi 2550 TL olarak bulunacaktır.

Gelir Vergisi Hesaplama Formülü Nedir?

Vergi ödeyecek olan kişilerin ödeyecekleri tutarlar hesaplanırken belirli bir formülden yararlanılır. Gelir Vergisi= Yıllık Elde Edilen Gelir/Vergi Oranı formülü ile bulunmaktadır.

Örneğin yıllık 24 bin geliri olan kişilerin gelir vergisi hesaplamasının yapılması için vergi matrahı önemlidir. Vergi matrahının 4200 TL olduğu düşünüldüğünde gelir vergisi hesaplamak için şu işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Gelir Vergisi= (24.000/100) x15 = 3600 TL ödenmesi gereken vergi tutarı olarak bulunmaktadır.

Yıllık geliri 34000 TL olan bir kişinin vergisi iki farklı şekilde hesaplanır. Gelir vergisinin 32.000 TL’lik bölümü için %15 oranında işlem yapılır.

Gelir Vergisi = (32.000/100) x15= 4800 TL olarak bulunmaktadır. 2000 TL’lik gelir ise %20 oranına tabi tutulacağı için (2000/100) x20 formülünden 400 TL bulunmaktadır. Yani 34.000 TL geliri olan bir kişinin ödeyeceği vergi miktarı 4800 TL + 400 TL hesaplamasından 5200 TL olarak bulunmaktadır.

Vergi Dilimi Ne Zaman Sıfırlanır?

Sigortalı bir işte çalışarak gelir vergisine tabi olan kişilerin bazı durumlarda gelir vergisi sıfırlanmaktadır. Bunlar:

• Sigortalı çalışan bir kişi çalıştığı işten ayrılarak başka bir işverene bağlı bir yerde çalışmaya başladığında bu kişinin gelir vergisi matrahı sıfırlanmaktadır.
• Sigortalı çalışan bir işçi aynı işverene ait olan bir iş yerinde işe başladığı takdirde bu kişinin kümülatif vergi matrahı sıfırlanmayacaktır. Gelir vergisi hesaplanırken, işçinin daha önceki çalıştığı işinde elde ettiği vergi matrahı baza alınarak yeni iş yerinde hesaplama yapılacaktır.
• Sigortalı çalışan bir işçi askerlik veya emeklilikten kaynaklı nedenlerle işten ayrıldığında ve sonra yeniden aynı iş yerinde çalışmaya başladığında bu kişinin gelir vergisi matrahı sıfırlanmamaktadır.

Okumanızı Öneririz: Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur?
 

Vergisi Ne Zaman Ödeniyor?

Yıllık kazançlar üzerinden hesaplanan vergiler yıl içerisinde iki taksit şeklinde ödenmektedir ve kazanç istisnasına göre ise ödeme süreci farklılaşmaktadır.

Gelirler basit usuldeki ticari kazançlardan oluşuyorsa gelir vergisi ödemesinin ilk taksidi şubat ayının sonuna kadar ödenirken ikinci taksit ise haziran ayının sonuna kadar ödenmektedir. Gelirleri basit usuldeki kazançlardan oluşmayan kişilerin ise gelir vergisi ödemelerinin ilk taksiti mart ayının sonuna kadar ödenirken ikinci taksit ise temmuz ayının sonuna kadar ödenmektedir.

Vergiler Nereye Ödenir?

Vergi ödemek isteyen vergi mükelleflerinin 3 farklı kurum üzerinden gelir vergisi ödemesi yapması mümkündür. Bunlar:

• İkametgahın bağlı bulunduğu vergi dairesi
• İş yerinin bağlı olduğu vergi dairesi
• Bankalar

Okumanızı Öneririz: E-ticaret Siteleri 1 Ocak'tan İtibaren Vergiden Muaf
 

Vergi Dilimine Ne Zaman Girilir?

Vergi dilimine girmek için kazanç sağlayacak olan bir işiniz olmalı ya da bir işte çalışmanız gerekmektedir. Yıllık 70.000 TL’ye kadar geliriniz varsa %15’lik vergi dilimine girersiniz. Kazancınız artış gösterdiğinde ise gireceğiniz vergi dilimi de %20, %27, %35, %40 oranlarında artış gösterecektir.

Vergi Diliminden Ne Zaman Çıkılır?

Bir vergi dilimi içerisinde yer alan ve kazancı artış gösteren kişiler gelir dilimini aştıkları takdirde o vergi dilimi içerisinden çıkar ve bir üst dilimde yer alır. Örneğin: 70.000 TL’ye kadar geliri olan kişilerin kazançları arttığında ve bu oran 145.000 TL’ye çıktığında %15’lik gelir vergisi diliminden çıkılmakta ve %20’lik gelir vergisi dilimine girilmektedir.

Vergi Dilimleri Ne Zaman Değişir?

Vergi dilimi kişilerin kazançları artığında ya da azaldığında değişiklik göstermektedir. Kazanç artışı olduğunda girilecek olan vergi dilimi bir üst statüye geçerken kazançlar azaldığında ise vergi diliminiz düşecektir.

Vergi Dilimleri Neye Göre Belirleniyor?

Vergi dilimleri belirlenirken he zaman kazanç göz önünde bulundurularak hesaplama yapılmaktadır.

Engelli Vergi İndirimi Nedir?

Engelli vergi indirimi, %40 üzerinde engelli raporu olan ve çalışma gücü kaybı olan kişilere gelir vergisi için yapılan indirime verilen isimdir. Engelli vergi indiriminden yararlanmak için sağlık raporu ile bunu belgelemeniz gerekmektedir. Başvurular ise e-devlet üzerinden yapılmaktadır.

Vergi Dilimi Tutarları Brüt Maaş Üzerinden mi Net Maaş Üzerinden Mi Hesaplanır?

Vergi dilimleri hesaplaması yapılırken her zaman brüt maaş üzerinden hesaplama yapılmaktadır. Brüt maaştan SGK işçi payı, işsizlik sigortası gibi oranlar çıkarılır ve ardından vergi matrahı bulunarak brüt maaş üzerinden hesaplama yapılır.

Memurlar Vergi Dilimine Ne Zaman Girer?

Memurlar her sene ocak ayında %15’lik gelir vergisi ödemektedir. Ödenecek olan tutar devlet memurlarının maaşlarından kesilmektedir. İlerleyen aylarda maaşları artış gösterdiğinde ise memurlar %20’lik vergi dilimine girmektedir.

Okumanızı Öneririz: Home Ofis Şahıs Şirketi Kurmanız İçin 5 Sebep

Vergi Borcu Ödenmezse Ne Olur?

Vergi borcu ödenmediği durumlarda borcunuz takipli hale gelmekte ve vergi gecikme cezası almaktadır. Vergi borcunuz takibe düştüğünde ve ödeme yapılmadığında var olan borcunuz üzerinde faiz eklenmektedir.

Vergi Affı Nedir?

Vergi affı, vergi kanununa aykırı bir şekilde hareket eden kişi ve işletmelere yönelik uygulanan hukuki ve idari yaptırımların kaldırılmasına verilen isimdir. Devletler çıkaracakları kanunlar ile alacaklarından vazgeçmektedir.

Okumanızı Öneririz: e-Fatura, e-Arşiv Hakkında Mutlaka Bilmeniz Gereken 10 Madde

Vergi İadesi Nasıl Alınır?

Vergi iadesi çıkan mükkeleflerin internet vergi dairesi üzerinden 1 yıl içerisinde başvuru yapması gerekmektedir. Vergi iade talep dilekçesine verilen yanıt sonrasında vergi iadesi almanız mümkündür.