FCA Teslim Şekli Nedir?

FCA (Free Carrier), uluslararası ticarette kullanılan Incoterms® (International Commercial Terms) teslim şekillerinden biridir. Bu teslim şekli, Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından belirlenen ve en son 2020'de güncellenen kurallara göre düzenlenmektedir. FCA teslim şeklinde satıcı, malları belirlenen bir noktada (örneğin, fabrika, depo, liman veya havalimanı) alıcı tarafından tayin edilen taşıyıcıya teslim eder. Bu noktadan sonra, malların taşınması ve ilgili riskler alıcıya geçer.

 

FCA teslim şekli, özellikle konteyner taşımacılığında ve çoklu taşıma modlarının kullanıldığı durumlarda tercih edilmektedir. Satıcı, malları ihracat için gümrükleme işlemlerini tamamlayarak belirlenen yerde teslim etmekle yükümlüdür. Teslimat noktası satıcının tesisi ise, satıcı malların yüklenmesinden de sorumludur. Ancak teslimat başka bir yerde gerçekleşiyorsa, satıcının yükleme sorumluluğu bulunmamaktadır.

 

FCA Teslim Şekli Özellikleri Nelerdir?

 

 

FCA teslim şeklinin temel özellikleri şunlardır:

 

• FCA, satıcının tesisinde veya başka bir belirlenen noktada teslimat yapılmasına olanak tanır.
• Teslimat noktasından sonraki taşıma sorumluluğu ve masrafları alıcıya aittir.
• İhracat gümrük işlemleri satıcının, ithalat gümrük işlemleri ise alıcının sorumluluğundadır.
• Malların zarar görme veya kaybolma riski, teslimat noktasında alıcı tarafından belirlenen taşıyıcıya teslim edildiği anda satıcıdan alıcıya geçer.
• FCA'da herhangi bir taraf için sigorta yaptırma zorunluluğu bulunmamaktadır, ancak alıcının risk taşıdığı süre boyunca sigorta yaptırması önerilir.

 

FCA teslim şekli, Incoterms® 2020 güncellemesiyle önemli bir değişikliğe uğramıştır. Yeni düzenlemeyle, deniz taşımacılığında alıcı ve satıcı anlaşırsa, alıcı tarafından tayin edilen taşıyıcı, satıcıya malların yüklendiğini gösteren konşimento düzenleyebilmektedir. Bu değişiklik, özellikle akreditifli işlemlerde belge ibrazı konusunda kolaylık sağlamaktadır.

 

FCA Teslim Şeklinin Avantajları ve Dezavantajları

 

FCA teslim şeklinin avantajları:

 

• Farklı taşıma modlarına uyarlanabilir (karayolu, denizyolu, havayolu, demiryolu).
• Alıcı, uluslararası taşıma masrafları üzerinde daha fazla kontrol sahibi olur.
• Incoterms® 2020 ile gelen yenilikle, konşimento düzenleme konusunda esneklik sağlanmıştır.
• Alıcı kendi tercih ettiği taşıma şirketleriyle çalışabilir.
• İhracat ülkesindeki gümrük işlemlerini satıcının üstlenmesi, süreç yönetimini kolaylaştırır.

 

FCA teslim şeklinin dezavantajları:

 

• Alıcı, mallar henüz kendi ülkesine ulaşmadan risk üstlenir.
• Taşıyıcı seçimi ve koordinasyonu alıcının sorumluluğundadır, bu da ek iş yükü oluşturabilir.
• Alıcı, ihracat ülkesindeki lojistik süreçlere yeterince hakim olmayabilir.
• Alıcı, öngörülemeyen taşıma masraflarıyla karşılaşabilir.
• Malların taşıyıcıya teslim edildiğinin doğrulanması bazen sorun yaratabilir.

 

FCA ile Diğer Teslim Şekilleri Arasındaki Farklar

 

 

FCA teslim şekli, diğer yaygın teslim şekillerinden şu şekilde ayrılır:

 

• EXW (Ex Works) ile karşılaştırıldığında, FCA'da satıcı ihracat gümrük işlemlerini üstlenir ve malları taşıyıcıya yükler. EXW'de ise satıcı sadece malları kendi tesisinde hazır bulundurur, yükleme ve gümrük işlemleri alıcının sorumluluğundadır.
• FOB (Free On Board) sadece deniz taşımacılığında kullanılırken, FCA tüm taşıma modları için uygundur. FOB'da risk transferi mallar gemiye yüklendiğinde gerçekleşirken, FCA'da belirlenen teslimat noktasında gerçekleşir.
• CIF (Cost, Insurance and Freight) ve CIP (Carriage and Insurance Paid To) teslim şekillerinde, satıcı taşıma ve sigorta masraflarını üstlenirken, FCA'da bu sorumluluklar alıcıya aittir.
• DAP (Delivered At Place) teslim şeklinde, satıcı malları alıcının ülkesindeki belirlenen noktaya kadar taşımakla yükümlüyken, FCA'da taşıma sorumluluğu çok daha erken bir aşamada alıcıya geçer.

 

FCA Teslim Şekli Nasıl Yapılır?

 

FCA teslim şekli şu adımlarla uygulanır:

 

• Satıcı ve alıcı arasında teslimat noktası net bir şekilde belirlenir (satıcının tesisi veya başka bir yer).
• Alıcı, malları teslim alacak taşıyıcıyı belirler ve satıcıya bildirir.
• Satıcı, malları hazırlar ve ihracat için gerekli belgeleri düzenler.
• Satıcı, ihracat gümrük işlemlerini tamamlar.
• Satıcı, belirlenen teslimat noktasında malları alıcının taşıyıcısına teslim eder.
• Taşıyıcı, malları teslim aldığına dair belge düzenler.
• Alıcı, malların uluslararası taşımasını organize eder.
• Alıcı, varış ülkesindeki ithalat gümrük işlemlerini tamamlar.

 

Deniz taşımacılığında, Incoterms® 2020 ile gelen yenilik sayesinde, taraflar anlaşırsa taşıyıcı, satıcıya yükleme konşimentosu düzenleyebilir. Bu belge, özellikle akreditifli işlemlerde önem taşır.

 

İlgili İçerik: İhracat Nedir? Nasıl İhracat Yapılır?

 

FCA Teslim Şekli Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

 

 

FCA teslim şekli kullanılırken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

 

• Teslimat noktasını sözleşmede açıkça belirtin (örneğin, "FCA İstanbul Limanı, Türkiye" veya "FCA ABC Fabrikası, İzmir, Türkiye").
• Taşıyıcının kim olduğunu ve nasıl belirleneceğini net olarak tanımlayın.
• Teslimat zamanını ve şartlarını detaylı olarak belirtin.
• Malların taşıyıcıya teslim edildiğini kanıtlayan belgelerin hangileri olacağını önceden kararlaştırın.
• Deniz taşımacılığında konşimento düzenlenmesi gerekiyorsa, bunu sözleşmede açıkça belirtin.
• Sigorta sorumluluğunun alıcıda olduğunu unutmayın ve gerekli hatırlatmaları yapın.
• Teslimat noktasına kadar olan taşıma masraflarının ve ihracat gümrük masraflarının satıcıya ait olduğunu teyit edin.

 

FCA Teslimatlarda Satıcının Yükümlülükleri Nelerdir?

 

FCA teslim şeklinde satıcının temel yükümlülükleri şunlardır:

 

• Malları sözleşmeye uygun şekilde hazırlamak ve paketlemek.
• İhracat için gerekli lisans ve izinleri almak.
• İhracat gümrük işlemlerini tamamlamak ve ilgili vergileri ödemek.
• Malları belirlenen teslimat noktasında ve zamanda, alıcının taşıyıcısına teslim etmek.
• Eğer teslimat satıcının tesisinde gerçekleşiyorsa, malların taşıyıcının aracına yüklenmesini sağlamak.
• Malların teslim edildiğine dair alıcıya bildirimde bulunmak.
• Teslimat kanıtı ve diğer gerekli belgeleri alıcıya sağlamak.
• Alıcının talebi üzerine, sigorta ve taşıma düzenlemeleri için yardımcı olmak (masraflar alıcıya ait olmak üzere).

 

FCA Teslimatlarda Alıcının Yükümlülükleri Nelerdir?

 

 

FCA teslim şeklinde alıcının temel yükümlülükleri şunlardır:

 

• Sözleşme bedelini ödemek.
• Malları teslim alacak taşıyıcıyı belirlemek ve organizasyonunu sağlamak.
• Teslimat noktasından sonraki tüm taşıma masraflarını karşılamak.
• Teslimat noktasından sonra malların zarar görme veya kaybolma riskini üstlenmek.
• İthalat için gerekli lisans ve izinleri almak.
• İthalat gümrük işlemlerini tamamlamak ve ilgili vergileri ödemek.
• Malların sigortalanmasını sağlamak (zorunlu olmamakla birlikte tavsiye edilir).
• Satıcıya teslimat için yeterli bildirim süresini sağlamak.
• Malların teslim alındığına dair satıcıya bildirimde bulunmak.

 

FCA Teslimat Koşulu Ne Zaman Uygun Bir Seçenektir?

 

FCA teslimat koşulu aşağıdaki durumlarda özellikle uygun bir seçenektir:

 

• Alıcının uluslararası taşıma konusunda deneyimi olduğu durumlarda FCA teslim şekli ideal bir seçenektir.
• Alıcı, kendi ülkesinde veya üçüncü ülkelerde avantajlı taşıma anlaşmalarına sahip olduğunda bu teslim şekli maliyet avantajı sağlar.
• Çoklu taşıma modları kullanılacaksa (örneğin, karayolu + denizyolu), FCA teslim şekli alıcıya esneklik sağlar.
• Konteyner taşımacılığı söz konusu olduğunda FCA teslimat koşulu operasyonel süreçleri kolaylaştırır.
• Alıcı, lojistik süreçleri kendi kontrolünde tutmak istediği durumlarda bu teslim şekli uygun bir seçimdir.
• Satıcı, uluslararası taşıma organizasyonu yapmak istemediğinde FCA teslim şekli sorumlulukları net bir şekilde belirler.
• Alıcı, varış ülkesindeki gümrük süreçlerini daha iyi yönetebilecek durumda olduğunda bu teslim şekli avantaj sağlar.
• Satıcı, malların ihracat gümrük işlemlerini üstlenmek istediği ancak sonraki süreçlerde sorumluluk almak istemediği durumlarda FCA ideal bir çözümdür.

 

FCA Teslimat Koşullarında Fiyatlandırma Nasıl Yapılır?

 

 

FCA teslimat koşullarında fiyatlandırma yapılırken şu unsurlar dikkate alınır:

 

• Malların üretim veya tedarik maliyeti
• Uygun paketleme ve işaretleme maliyetleri
• İhracat için gerekli belgelerin hazırlanma maliyetleri
• İhracat gümrük işlemlerinin maliyeti
• Teslimat noktasına kadar olan iç taşıma maliyetleri
• Yükleme maliyetleri (teslimat satıcının tesisinde gerçekleşiyorsa)
• Kalite kontrol ve denetim maliyetleri
• İhracat vergileri (varsa)

 

FCA fiyatlandırmasında, uluslararası taşıma, sigorta, ithalat gümrük işlemleri ve varış ülkesindeki taşıma maliyetleri dahil değildir. Bu nedenle, aynı ürün için FCA fiyatı, CIF veya DAP gibi teslim şekillerine göre daha düşüktür.

 

FCA Teslim Şeklinde Vergilendirme Süreci Nasıl İşler?

 

FCA teslim şeklinde vergilendirme süreci şu şekilde işler:

 

• İhracat vergileri ve harçları satıcının sorumluluğundadır. Satıcı, malların ihracat için gümrüklenmesi sırasında gerekli tüm vergileri öder ve işlemleri tamamlar. Bazı ülkelerde ihracat teşvikleri veya vergi iadeleri söz konusu olabilir.
• İthalat vergileri, gümrük harçları, KDV veya diğer yerel vergiler tamamen alıcının sorumluluğundadır. Alıcı, mallar varış ülkesine ulaştığında bu vergileri ödemekle yükümlüdür.
• Üçüncü ülke geçişlerinde oluşabilecek transit vergiler veya harçlar da alıcının sorumluluğundadır, çünkü teslimat noktasından sonraki tüm masraflar alıcıya aittir.
• Vergi planlaması açısından, FCA teslim şekli alıcıya daha fazla kontrol sağlar. Alıcı, ithalat vergileri konusunda optimizasyon yapabilir veya farklı ülkeler üzerinden transit geçiş avantajlarından yararlanabilir.

 

İlgili İçerik: KDV Nedir?

 

 

FCA Teslim Şekli Güvenilir mi?

 

FCA teslim şekli, doğru uygulandığında oldukça güvenilir bir seçenektir. Risklerin ve sorumlulukların net bir şekilde tanımlanmış olması, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları minimize eder. Ancak güvenilirliği artırmak için şu hususlara dikkat edilmelidir:

 

• Sözleşmede teslimat noktası ve koşulları açıkça belirtilmelidir.
• Taşıyıcının kim olduğu ve nasıl belirleneceği net olmalıdır.
• Teslimat kanıtı olarak hangi belgelerin kabul edileceği önceden kararlaştırılmalıdır.
• Alıcı, malları teslimat noktasından sonra sigortalatmalıdır.
• Taraflar arasında etkin bir iletişim kanalı kurulmalıdır.
• Özellikle akreditifli işlemlerde, belge gereksinimleri detaylı olarak belirlenmelidir.

 

FCA teslim şekli, özellikle uluslararası ticaret deneyimi olan taraflar arasında, doğru şekilde uygulandığında güvenilir ve verimli bir teslim şeklidir. Incoterms® 2020 ile getirilen yenilikler, özellikle deniz taşımacılığında belge düzenleme konusundaki esneklik, FCA'nın kullanımını daha da güvenilir hale getirmiştir.