JSON (JavaScript Object Notation) Nedir, Ne Amaçla Kullanılır?

JSON veya JavaScript Object Notation, verileri yapılandırmak için minimal, okunabilir bir formattır. XML’e alternatif olarak öncelikle bir sunucu ve web uygulaması arasında veri iletmek için kullanılır. Günümüzde JSON, web uygulamaları ve web hizmetleri için tercih edilen veri değişim formatı olarak XML'i gölgede bırakmış durumdadır.

Bu yazımızda JSON'a hızlıca göz atacağız ve nereden geldiğini, XML'e göre avantajlarını, dezavantajlarını, ne zaman kullanmanız gerektiğini ve ne zaman alternatifleri düşünmeniz gerektiğini tartışacağız. Ama önce, JSON'un pratikte neye benzediğinin özüne inelim.

Json Nedir?

Json açılımı JavaScript Object Notation’dır ve json nedir dediğimizde verileri yapılandırmak için kullanılan minimal, okunabilir bir formattır. JavaScript; nesne gösterimi, anahtar/değer çiftlerine ve sıralı listelere dayanan yapılandırılmış verilerin şemasız, metin tabanlı bir temsilidir. Günümüzde JSON, web ve mobil istemciler ile arka uç hizmetler arasında veri alışverişi için fiili standarttır.

Birkaç başlıkta json nedir;

• JSON, JavaScript’ten türetilmiş olsa da çoğu büyük programlama dilinde kütüphaneler aracılığıyla desteklenir.
• JSON, web istemcileri ve web sunucuları arasında bilgi alışverişinde bulunmak için yaygın olarak kullanılır.
• Son 15 yılda JSON, web'de her yerde bulunur hale gelmiştir.
• Bugün, hemen hemen her kamuya açık web sitelerin tercih edilen formattır ve özel web hizmetleri için de sıklıkla kullanılmaktadır.

JSON Özellikleri Nelerdir?

• Web sayfalarında etkileşim kurulmasını sağlamaktadır.
• Metin tabanlı bir programlama diline sahiptir.
• HTML ve CSS’den farklı olarak yeni teknolojiler sunmasıyla günümüzde ihtiyaç duyulan bir format haline gelmiştir.
• Json veri tipleri en yaygın kullanılan programlama dillerinden biri haline gelmiştir.
• JSON; masaüstü, mobil, sunucu, bilgi işlem, oyunlar ve sayısal bilgi işlem için yaygın olarak kullanılır.

İlgili İçerik; HDD ve SSD Nedir? Birbirlerinden Farkları Nelerdir?

İlgili İçerik; Programlama Dilleri Nelerdir? En Çok Kullanılan Programlama Dilleri Hangileridir?

JSON Örnekleri Nelerdir?

Birçok veritabanı tarafından JSON’un desteklenmesi JSON’un popülaritesini arttırdı. PostgreSQL ve MySQL gibi ilişkisel veritabanları artık JSON verilerini depolamak ve sorgulamak için desteğe sahiptir. MongoDB ve Neo4j gibi veritabanları da JSON'u destekler, ancak MongoDB arkada JSON'un biraz değiştirilmiş, binary versiyonunu kullanmaktadır.

JSON örnek kodu:

JSON'da kodlanmış bir veri örneği:

• {
•   “firstName”: “Can”,
•   “lastName”: “Beyaz”,
•   “loginCount”: 4,
•   “isWriter”: true,
•   “worksWith”: [“Ticimax Technology Group”, “Information”],
•   “pets”: [
•     {
•       “name”: “Pamuk”,
•       “type”: “Cat”
•     }
•   ]
• }

Yukarıdaki yapı, bir kişinin bazı özelliklerini açıkça tanımlar. Adını ve soyadını, kişinin kaç kez giriş yaptığını, bu kişinin yazar olup olmadığını, kişinin birlikte çalıştığı şirketlerin bir listesini ve kişinin evcil hayvanlarının bir listesini (bu durumda yalnızca bir tane) içerir. Yukarıdaki gibi bir yapı, bir sunucudan bir web tarayıcısına veya bir mobil uygulamaya geçirilebilir, bu daha sonra verileri görüntülemek veya daha sonra kullanmak üzere kaydetmek gibi bazı eylemler gerçekleştirir.

JSON, minimum sayıda değer türüne sahip genel bir veri biçimidir: strings, numbers, booleans, lists, objects, veya null değer gibi. Gösterim JavaScript'in bir alt kümesi olmasına rağmen, bu türler tüm yaygın programlama dillerinde temsil edilir ve JSON'u farklı diller arasında veri iletmek için iyi bir aday yapar.

İlgili İçerik; A/B Testi Nedir?

JSON Dosyaları Nelerdir?

json dosyası ve json dosyası açma konusunda birkaç önemli bilgiyi aşağıda sıraladık.

JSON verileri, .json uzantısıyla biten dosyalarda depolanır. JSON dosyalar düz metin dosyalarıdır.

• Json dosyası kolayca açılıp incelenebilir.
• Json dosyaları aynı zamanda JSON'un kullanım alanını gelişmesine kolaylık sağlamaktadır.
• Dosyalarda adlandırabileceğiniz hemen hemen her dil düz metin dosyaları JSON’u okuyabilir ve işleyebilir ve bu dosyaların İnternet üzerinden gönderilmesi basit ve kolaydır.

İlgili İçerik; İyi Bir E-ticaret Sitesi Nasıl Olmalı?

İlgili İçerik; E-ticaret Sitenizin Trafiğini Organik Olarak Arttırma Stratejileri

Web Dünyasının Dönüşümü ve Javascript Doğuşu

JSON’ın kullanışlılığını ve önemini anlamak için web sitelerinin geçmişten günümüzde geldiği noktayı da iyi bilmek gerekmektedir. 2000’lerin başında, web’deki etkileşim dönüşüme başladı.

2000’li yıllarda tarayıcı (İnternet Explorer vb.) esas olarak bilgileri görüntülemek için basit bir istemci olarak hizmet ediyordu. Bir kullanıcı tarayıcıda bir bağlantıya veya bir butona tıkladığında, sunucuya bir istek gönderilir, sunucu gerekli bilgileri HTML olarak hazırlar ve tarayıcı HTML'yi yeni bir sayfa olarak oluşturur ve gönderirdi.

Bu kalıp yavaş ve verimsizdi, tarayıcının sayfanın yalnızca bir bölümü değişmiş olsa bile sayfadaki her şeyi yeniden oluşturmasını gerektiriyordu. Her istek için sayfa trafiği her seferinde gereksiz yere tekrar tekrar isteniyor ve sunucu tarafından tarayıcıya iletiliyordu.

İlgili İçerik; Dijital Dünya’nın 2021 Yılı Analizleri

İlgili İçerik; E-Ticaret Yazılımı Nedir?

Neden JSON Kullanmalıyım?

Teknolojideki dönüşümden sonra tam sayfa yeniden yüklemeleri maliyetli olduğundan, web geliştiricileri genel kullanıcı deneyimini geliştirmek için daha yeni teknolojilere yöneldiler.

Bir sayfa gösterilirken arka planda web istekleri yapma yeteneği, görüntüleme için aşamalı olarak veri yüklemek için uygun bir yaklaşım olduğunu kanıtlıyordu. Bu sayede kullanıcıya minimum yavaşlık hissettirilecekti. Sayfanın tüm içeriğini yeniden yüklemek yerine, yenile düğmesine tıklamak, arka planda yüklenecek bir web isteğini tetikleyecektir.

Gelişmeler ile yukarıda bahsedilen hazır kalıpların dışına çıkma süreci de Javascript ile oldu. Günümüzde birçok web sitesi artık statik olarak değil dinamik olarak çalışmaktadır. Aynı web sitesine tıklayan iki kullanıcıya dahi farklı reklamlar, internet aramalarına göre hoşlandığı içeriklere göre yönlendirmeler yapılmaktadır.

REST vs. SOAP: JSON Bağlantısı Nedir?

Başlangıçta bu veriler, SOAP (Basit Nesne Erişim Protokolü) adı verilen bir mesajlaşma protokolü kullanılarak XML biçiminde aktarıldı. Ancak XML ayrıntılı ve JavaScript'te yönetilmesi zordu. JavaScript verileri dil içinde ifade etmenin bir yolu olan nesnelere zaten sahipti bu nedenle Douglas Crockford, bu ifadenin bir alt kümesini yeni bir veri değişim formatı için aldı ve ona JSON adını verdi. JSON, insanların okuması ve tarayıcıların ayrıştırması için çok daha kolaydı.  

REST API kullanmanın avantajları

• 2000'ler boyunca, REST adı verilen başka bir web hizmeti teknolojisi, veri aktarımı amacıyla SOAP'ı geçmeye başladı.
• REST API'lerini kullanarak programlamanın en büyük avantajlarından biri, yalnızca XML değil, JSON ve HTML olmak üzere birden çok veri biçimi kullanabilmenizdir.
• Web geliştiricileri XML yerine JSON'u tercih etmeye başladıkça, SOAP yerine REST'i de tercih etmeye başladılar.
• Birçok yönden, REST'in başarısı, çeşitli platformlarda kolay kullanımı nedeniyle JSON formatından kaynaklanmaktadır.