Sosyal Girişimcilik Nedir, Örnekleri Nelerdir?

Ticari bir amaçla başlamış olsa da, finansal kaygılarının yanı sıra toplumsal sorunların çözümüne dair de kaygı taşıyan girişim faaliyetleri sosyal girişimcilik olarak ifade edilir.

Sosyo ekonomik eşitsizlikler, artan çevre kirliliği, azalan doğal kaynaklar, etkisini her geçen gün daha fazla hissettiğimiz küresel ısınma, doğal afetler gibi pek çok etmen, şirketleri ve kurumları sosyal girişimcilik alanında faaliyet göstermeye itmiş ve daha yaşanabilir bir dünyanın en az maddi karlılık kadar önemli olduğu hemen her girişim tarafından artık iyice benimsenmiştir.

Sosyal Girişimcilik Nedir, Örnekleri Nelerdir? başlıklı bu içeriğimizde; sosyal girişimcilik nedir konusunu açıklayacak, sosyal girişimcilik ticari kaygı taşır mı sorusuna yanıt vereceğiz. Sosyal girişimcilik faaliyetleri ve sosyal girişimciliğin bileşenleri konularına değineceğimiz yazımızda sosyal girişimcilik örnekleri de bulabilirsiniz. Detaylara geçmeden önce sosyal girişimcilik nedir sorusuna cevap verelim.

Sosyal Girişimcilik Nedir?

Elde ettiği kazancı karlılık amacı gütmeden ve sosyal sorumluluk kapsamında toplumsal faydayı gözeterek harcayan girişimcilere sosyal girişimci ve yapılan bu faaliyetlere de sosyal girişimcilik denir.

Sosyal girişimcilik, karlılığı göz ardı etmek ve tüm kazancı sosyal yatırımlara yönlendirmek değildir. Kapital sistemin kar odaklı kazanç politikasını, günümüzün temel eksikliği ve ihtiyacı olan dayanışma ve fayda ruhu ile birleştirmeyi hedefler. Sosyal girişimcilik örnekleri, kar amacı gütmeyen dernek, kurum ya da vakıflarla karıştırılmamalıdır. Sosyal girişimcilik kar amacı taşır mı sorusu konuyla ilgili oldukça merak edilen noktalardan biridir. Evet, sosyal girişimcilik kar amacı taşır, sosyal faaliyetler yürütülürken de kar amacı vardır ancak karlılık birincil amaç değildir.

Bir sosyal girişim projesinin kazandığı başarı, elde ettiği karlılık oranına göre değil sağladığı fayda ile ölçülür. Sosyal girişimcilik, girişim faaliyetlerinin hız kazandığı bir dönemde sıklıkla duyduğumuz bir kavram olarak hayatımıza girmiş ise de Türkiye’de sosyal girişimciliğin ilk örnekleri oldukça eskidir. Ziya Bey öncülüğünde, 1872 yılında kurulan Darüşşafaka ve Zeynep Kamil tarafından 1862 yılında kurulan Zeynep Kamil Hastanesi ilk sosyal girişimcilik örnekleri arasında sayılabilir.

İlgili İçerik; Sosyal Sorumluluk Projelerinin Şirketler İçin Önemi

İlgili İçerik; E-ticarette Müşteri Arttırma Teknikleri

Sosyal Girişimcilik Bileşenleri Nelerdir?

Sosyal girişimcilik kavramı 1990’lı yılların başında hem iş dünyasında hem de akademik dünyada karşılık görmeye başlamıştır. Kavrama dair tanımların netleşmesi ve sosyal girişimcilik nedir sorusunun daha açık yanıtlanabilmesi için sosyal girişimcilik bileşenleri üzerinde durmak gerekir. Dilerseniz bu bileşenlere hep birlikte bakalım.

Sosyal Etki

Diğer tüm girişim türlerinde olduğu gibi sosyal girişimler de sermayeye ihtiyaç duyar. Bi sosyal girişimci, projesini hayata geçirebilmek için kaynak yaratmak zorundadır ancak bu kaynağı ne için ve nasıl kullanacağı konusunda iş girişimcilerinden ayrılır. Fakat şunu da hemen belirtelim, ticari kazanç sağlayan ve şirket karlılığını ön planda tutan yapılar da sosyal girişim faaliyeti yürütebilir.

Ticari faaliyetlerde bulunan pek çok firma sosyal sorumluluk gereği bu türlü projeler üretmektedir. Burada önemli olan, sosyal girişim için ayrılan bütçenin, şirketin genel karlılık politikasından muaf olarak tutulması ve toplumsal fayda için kullanılmasıdır. Sosyal girişim projelerinin ortak noktası sosyal etki yaratmaları ve elde ettikleri geliri yine bu etki alanını genişletmek için kullanmalarıdır.

Fırsat Yaratma

Sosyal girişimcilik tüm toplumu ve çevreyi ilgilendiren herhangi bir olumsuzluk durumunda dahi, mevcut durumla mücadele etme ve onu iyileştirecek fırsatları görme özelliği taşır. Bu yönüyle sosyal girişim örnekleri çözümcül örneklerdir. Sosyal girişimcilik bileşenleri arasında oldukça önemli olan fırsat yaratma özelliği, mücadele alanını genişletir ve takıma yeni oyuncular kazandırır.

Çözüm Odaklı Düşünme

Sosyal girişim projeleri, yalnızca toplumsal faydayı işaret etmekle ya da sorun tespiti ile kalmaz, çözüm odaklı bir yaklaşımla herkese fayda sağlayacak cevaplar da üretir. Bu düşünme sürecinde çevresel faktörlerin iyi analiz edilmesi, beklenmedik durumlara karşı farklı çözümler üretilmesi, potansiyel tehditlerin görülmesi, bertaraf edilmesi ve fırsatların oldukça iyi değerlendirilmesi gerekmektedir.

Sürdürülebilirlik

Sosyal girişimcilik bileşenleri sürdürülebilir olmak zorundadır. Proje ne kadar iyi olursa olsun, kaynak ve insan gücü konusunda ne kadar geniş imkanlara ulaşırsa ulaşsın, eğer o proje sürdürülebilir değil ise toplumsal fayda sağlamaz ve gereken dönüşümü gerçekleştiremez. Dolayısı ile sosyal girişimcilik adı altında hayata geçirilen projeler, yapılan yatırımlar mevcut yapı geri döndürülemez şekilde iyileşene kadar devam etmeli ve ihtiyaç duyuldukça güncellenmelidir.

Buradan hareketle, sosyal girişimlerin yalnızca gönüllü kişilerin bağış, destek ya da aidatları ile değil, kendine ait bir kaynak akışı ile yönetilmesi gerekmektedir. Sosyal girişimlerde birincil sırada olmasa da kar amacı güdülmesinin en önemli sebebi sürdürülebilirliktir.

Sosyal Girişimcilik Türleri Nelerdir?

Sosyal girişimcilik türleri kar amacı ve oluşumuna göre 3 ana başlıkta incelenmektedir.

Kar Amacı Gütmeyen Sosyal Girişimcilik Faaliyetleri

Piyasada bulunmayan bir hizmeti ya da ürünü, tüm toplumun refahı ve rahatlığı için karşılamak amacındadır. Özel şirketlerden ya da kamu kurumlardan aldığı desteklerle ayakta duran kar amacı gütmeyen sosyal girişimcilik örnekleri, fon ve hibe gelirleri ile devamlılığını sağlar.

Kar Amacı Güden Sosyal Girişimcilik Faaliyetleri

Var olan bir problemi çözerek şartları iyileştirmeye çalışan kar amacı güden bu sosyal girişim faaliyeti, karlılık meselesini tamamen göz ardı edilmemiştir ancak girişimin birincil amacı karlılığı arttırmak ve kazanç sağlamak değildir. Elde edilen kar, sürekliliği sağlamak, daha fazla kişiye ulaşmak ve projeyi büyüterek daha faydalı hale getirebilmektir. Kar payının yanı sıra yatırımcıların desteği ile ayakta kalır.

Hibrit Sosyal Girişimcilik Faaliyetleri

Hibrit olarak adlandırılan sosyal girişimcilik faaliyetleri, gelir ve gider dengesini ortaya koyduğu ürünü satarak ya da sunduğu hizmet karşılığı para alarak sağlar. Elde edilen kazanç, sosyal fayda amacı giden girişimlerin devamlılığı içindir.

Sosyal Girişimcilik Neden Önemlidir?

• Sürdürülebilir bir çevre ve toplum düzenine katkı sağlar.
• Ekolojik duyarlılığı yükseltir ve kaynakların dengeli ve verimli kullanılması konusunda bilinç uyandırır.
• Toplumda eksikliği hissedilen ihtiyaçlara cevap verir.
• İlişki kurma biçimlerinin yalnızca çıkar ve karlılık üzerinden olmadığını gösterek daha yaşanabilir bir dünya için herkesi umutlandırır.
• Bugünü iyileştirmenin yanı sıra geleceğe yatırım yapar.
• Şirketlerin marka imajını güçlendirir, marka sadakatini arttırır.
• Müşterilerin gözünde daha saygın bir yere gelmenizi sağlar.
• Yeni bir iş yatırımı fikriniz olduğunda, yatırımcı bulmanız için referans olur ve sermaye ihtiyacınızın çok daha kolay karşılanmasına yardımcı olur.

İlgili İçerik; Müşteri Sadakati Kazanmak İçin İpuçları

İlgili İçerik; Markalaşma Nedir? 5 Önemli Markalaşma Tekniği

Sosyal Girişimcilik Örnekleri

LUSH Kozmetik

Sürdürülebilirlik ve çevre bilinci konularında sosyal girişim projeleri yürüten Lush Kozmetik, etik üreticilik anlayışını benimsemiştir. Sorumluluk aldığı alana uygun davranan iyi bir örnek olan Lush, ürünlerini ambalajlamadan satar. Karlılık oranının büyük bir kısmını çevre bilinci kazandırmaya yönelik kampanya yönetimlerine ayırır.

TOYİ

Çocuklara yönelik bir sosyal girişimcilik örneği olan TOYİ çevredeki nesnelerin oyuncağa çevrilmesini kolaylaştıran kitler üretmektedir. Oyun oynamanın bir çocuğun gelişimi için ne kadar önemli olduğunu bilen TOYİ, ürettiği oyun kitleri ile çocuklara duygularını ifade edebilme yeteneği ve problem çözme becerisi kazandırmayı amaçlar. Çocukların hayal güçlerini gelişimine katkıda bulunur.

Otsimo

Otsimo, özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklar için eğitsel oyunlar tasarlamaktadır. Otizm ya da down sendromu gibi farklılıkları olan çocukların eğlenerek ve oynayarak öğrenmesini sağlayan bu oyuncaklar, ebeveynlere de çocuklarının gelişimini takip edebilme şansı sunar.