Ters Lojistik Nedir? Faydaları Nelerdir?

Ters lojistik, bir ürünün satışından sonra değeri yeniden elde etmek ve ürünün yaşam döngüsünü sona erdirmek için gerçekleştirilen faaliyetler dizisidir. Bir ürünü üreticiye veya distribütöre iade etmeyi veya servis, yenileme veya geri dönüşüm için iletmeyi içerir. Ters lojistik bazen satış sonrası tedarik zinciri, satış sonrası lojistik veya retrojistik olarak adlandırılır. Yazımızda ters lojistik özellikleri ve dahası hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz.

Ters Lojistik Nedir?

Ters lojistik, bir ürünün satışından sonra değeri yeniden elde etmek ve ürünün yaşam döngüsünü sona erdirmek için gerçekleştirilir. Ters lojistik ne demek dediğimizde; bir ürünü üreticiye veya distribütöre iade etmeyi veya servis, yenileme veya geri dönüşüm için iletmeyi içerir. Ters lojistik bazen satış sonrası tedarik zinciri, satış sonrası lojistik veya retrojistik olarak adlandırılır.

Ters Lojistik Faaliyetleri Nelerdir?

Ters lojistik faaliyetlerine bakıldığında aşağıdaki gibidir;

İade yönetimi

Bu süreç, müşterilerden gelen ürün iadeleri veya ilk etapta iadelerin önlenmesi ile ilgilenir. Bu faaliyetler hızlı, kontrol edilebilir, görünür ve anlaşılır olmalıdır. Müşteriler, bir şirketi iade akışı ve yeniden iade politikalarına göre değerlendirir. Yeniden iade, bir öğenin ikinci kez iadesidir. Genellikle bu iadeler, mağaza kredisi sunmak gibi genişletilmiş iade politikalarını tetikler.

Örneğin, bir müşteri iade edilen bir ürünü gümrük izniyle satın alır, eve götürür ve bozuk olduğunu keşfeder. Mağaza politikası normalde iadeyi kabul etmez, ancak hatalı ürün için mağaza kredisine izin verir. Bir satıcı iadeyi reddettiğinde ve geri ödeme yapmadan alıcıya geri verdiğinde de yeniden iade gerçekleşebilir. Bu senaryo ısmarlama ürünlerle gerçekleşebilir.

İade politikası

Bir şirketin müşterileriyle paylaştığı iadelerle ilgili politikalardır. Bu politikalar görünür ve tutarlı olmalıdır. Çalışanlar da bunlara uymalıdır.

Yeniden üretim veya yenileme

Ters lojistik yönetimi başka bir türü yeniden üretim, yenileme ve yenilemeyi içerir. Bu faaliyetler ürünleri onarır, yeniden oluşturur ve yeniden işler. Şirketler, parçaların değiştirilebilir, yeniden kullanılabilir parçaları veya malzemelerini içerir.

Ambalaj yönetimi

Bu tür ters lojistik, atıkları ve bertarafı azaltmak için ambalaj malzemelerinin yeniden kullanımına odaklanır.

Satılmayan mallar

Satılmayan mallar için ters lojistik perakendecilerden üreticilere veya distribütörlere yapılan iadeleri yönetir. Bu tür iadeler, zayıf satışlar, envanterin eskimesi veya teslimatın reddedilmesi nedeniyle olabilir.

Ürünün ömrünün sonu

Bir ürün yaşam eğrisini doldurduğunda artık kullanışlı değildir veya çalışmaz. Ürün artık müşterinin ihtiyaçlarını karşılamayabilir veya daha yeni daha iyi bir sürümle değiştirilebilir. Üreticiler genellikle ömrünü tamamlamış ürünleri geri dönüştürür veya imha eder. Bu ürünler, üreticiler ve ülkeler için çevresel zorluklar yaratabilir.

Teslimat hatası

Başarısız teslimatlarda, nakliyeciler ürünleri ayırma merkezlerine iade eder. Oradan, ayırma merkezleri ürünleri menşe noktalarına geri gönderir. Nadir olsa da, bazı ayırma merkezlerinde teslimatın neden başarısız olduğunu belirlemek, sorunu düzeltmek ve yeniden göndermek için personel bulunabilir.

Kiralama

Bir ekipman parçası kiralama sözleşmesinin sonuna geldiğinde, ürünün sahibi olan şirket onu yeniden pazarlayabilir, geri dönüştürebilir veya yeniden dağıtabilir.

Onarım ve bakım

Bazı ürün sözleşmelerinde müşteriler ve şirketler ekipmanın bakımını yapar veya sorun çıkması durumunda onarır. Bazı durumlarda şirket, hasarlı iade edilen ürünleri onarımdan sonra başka bir tüketiciye satmaktadır.

İlgili İçerik; Tedarik Aşamasında Gözden Kaçırmamanız Gereken 5 Bilgi

Ters Lojistik Nasıl İyileştirilir?

Tedarik zinciri yönetimi süreçleri gibi, ters lojistik de daha iyi planlama, yönetim ve yürütme ile daha verimli ve karlı hale getirilebilir ve hizmet yaşam döngüsü yönetiminin önemli bir bileşenidir. Ters lojistik, bir şirketin karlılığı üzerinde iyi ve kötü şekillerde önemli bir etkiye sahiptir. Örneğin, cömert iade politikaları, distribütörleri ve perakendecileri, satmayı düşündüklerinden daha fazla stok sipariş etmeye teşvik edebilir ve bu da üreticiler için stok maliyetlerini artırabilir.

Ters Lojistik Özellikleri Nelerdir?

Daha yüksek müşteri iade oranları ve geri dönüşüm ve yeniden kullanım ihtiyacı gibi mevcut ve büyüyen pazar dinamikleri, ters lojistik örneklerinin oluşumunu arttırmaktadır. Aşağıda birkaç ters lojistik örneği derledik.

• Müşteriler tarafından malların iadesi
• Sözleşme şartları nedeniyle dağıtım ortakları tarafından satılmayan malların iadesi
• Ambalajın yeniden kullanımı
• Malların yenilenmesi
• Garanti anlaşmalarına göre onarım ve bakım
• İade edilen veya kusurlu ürünlerden ürünlerin yeniden üretilmesi
• İade veya fazla stoklanmaya yanıt olarak ikincil bir piyasaya mal satışı
• Ömrünü tamamlamış malların geri dönüşümü ve bertarafı

İlgili İçerik; E-ticaret Lojistik Süreçleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

İleri Lojistik Nedir?

İleri lojistik hammaddelerden nihai tüketicilere geçerken malların ileriye doğru hareketini yönetmek için kullanılır. Çoğu durumda ileriye dönük lojistik, ürün geliştirmeyi, malzeme tedarikini, üretimi, dağıtım merkezlerine nakliyeyi ve bir tüketiciye teslimatını içermektedir.

İleri Lojistik ve Ters Lojistik Farkları Nelerdir?

Ters lojistik teslimattan sonra ürünleri ve malzemeleri tedarik zincirine geri taşır. Genellikle ters lojistik, iadeler ve geri çağırmalarla ilişkilendirilir, ancak geri dönüşüm programları, ürün imhası ve varlık geri kazanımları da dahildir. İş açısından bakıldığında, ters lojistik, ürünler iade edildikçe stok seviyelerinin yönetilmesini ve iade edilen ürünlerin elden çıkarılmasını yönetmeyi gerektirir. Ekolojik bir bakış açısından, ters lojistik, işletmenin çevresel ayak izini azaltmak için bir yol sunar. Örneklerle şöyledir;

• Hasarlı eşyaların yeniden satılabilmesi için yenilenmesi
• Yeni ürünler oluşturmak için parçaların veya malzemelerin geri dönüştürülmesi
• Gerçek mekanda faaliyet gösteren mağazalardan satılmayan ürünün elden çıkarılması
• Gelen lojistikte yeniden kullanım için ambalaj malzemelerinin ve paletlerin üreticiye iade edilmesi

Birçok temel kavram hem ileri hem de ters lojistik tarafından paylaşılırken, üreticiler ve hız açısından belirgin şekilde farklıdırlar. Müşteri talebi, ileriye dönük lojistiğin hızını belirlerken, ters lojistik hızı tamamen ürün tedarikine bağlıdır.

İlgili İçerik; E-ticarette Depo ve Lojistik Yönetimi Kılavuzu

Türkiye’de Ters Lojistik Faydaları Nelerdir?

Ters lojistik zorunlu olarak büyüdükçe, stoklama, imha etme veya iade edilen ürünler için bir süreç başlamaktadır. İade yönetimi, hem zaman hem de kaynak tüketerek yavaş ve pahalı olma potansiyeline sahiptir. Ancak teknoloji geliştikçe ters lojistik yönetimi giderek daha verimli hale gelmektedir. Aşağıda ters lojistik avantajlarını birkaç maddede sıraladık;

• Ürün düzeni ve stok mevcudiyeti nedeniyle hızın artması
• İmha edilecek malzemelerin yeniden kullanılması, yeniden satılması veya geri dönüştürülmesi yoluyla kar marjının arttırılması
• Tedarik zincirinin iyileştirilmesi
• Azaltılmış atık ve çevre dostu uygulamalar ile marka itibarının arttırılması
• Basit iade süreçleri ile müşteri memnuniyeti ve sadakatinin arttırılması